Charakter w psychologii określany jest jako zespół cech, warunkujących nasze zachowanie w różnych sytuacjach. Określono cztery, podstawowe typy temperamentu, tj. sangwinika, melancholika, choleryka i flegmatyka, jednak rzadko mamy do czynienia z typem w tak zwanej czystej postaci. Każdy człowiek to indywidualna i wyjątkowa "mieszanka" cech charakteru, zarówno tych dobrych, jak i złych.
Pozytywne, dobre cechy charakteru
Mianem pozytywnych cech charakteru określamy te, które są cenione u drugiego człowieka, które pozwalają mu na osiąganie sukcesu oraz nawiązywanie dobrych relacji z innymi. Przydają się praktycznie w każdej sferze naszego życia. To cechy, które chcemy mieć, rozwijać w sobie oraz których szukamy u innych.
Asertywność
Asertywność jest bardzo pożądaną cechą charakteru. To szuka odmawiania w taki sposób, aby nie urazić uczuć innych ludzi. To także umiejętność przyjmowania krytyki, świadomość swoich wad i umiejętność wykonania samooceny. Asertywność jest cechą wyuczoną, warto korzystać z technik ją wspomagających. Jest to cecha przydatna na co dzień ale i w pracy.
Szczerość, prawdomówność
Bycie szczerym i prawdomównym jest niezwykle istotną cechą charakteru. Jest ceniona z uwagi na wyrażanie tego, co naprawdę czujemy, co zjednuje nam zaufanie innych. Należy pamiętać, że szczerość czasem może zaboleć, warto więc rozwijać tą cechę pod kątem większego taktu oraz uprzejmości.
Empatia
Empatia jest niezwykle istotną i cenioną cechą charakteru. Polega ona na umiejętności wczuwania się w stany emocjonalne innych osób oraz rozumienie emocji innych. Empatia związana jest z wrażliwością. To ważna cecha, zwłaszcza w dzisiejszych czasach. Ceniona jest między innymi w pracy nauczyciela, psychologa, pedagoga, lekarza czy pielęgniarki.
Komunikatywność
Niezmiernie istotna cecha charakteru, obejmująca zdolność nawiązywania i utrzymywania prawidłowych relacji z innymi. Komutatywność pozwala nam na aktywne słuchanie tego, co mówi druga osoba, budowanie wypowiedzi jasnych i zrozumiałych dla drugiej strony oraz efektywniejsze rozwiązywanie konfliktów. Jest przydatna praktycznie w każdej profesji, szczególnie dobrze rozwinięta u sangwiników.
Altruizm, bezinteresowność
Bezinteresowność wobec innych to dobra cecha, pozwala bowiem na niesienie pomocy potrzebującym bez oczekiwania zadośćuczynienia. Altruizm to ceniona cecha, zwłaszcza w przypadku osób, pracujących w służbie zdrowia.
Uczciwość
Uczciwość jest pozytywną i bardzo cenioną cechą charakteru. Obejmuje wywiązywanie się z obietnic i dotrzymanego słowa oraz przestrzeganie ogólnie przyjętych norm społecznych. Uczciwość jako cecha jest pożądana praktycznie u każdego, cenią ją pracodawcy ale i pragniemy, aby nasz partner życiowy cechował się uczciwością.
Sumienność, obowiązkowość
Sumienność jest bardzo dobrą i cenioną cechą charakteru. Obejmuje skrupulatne wypełnianie swoich obowiązków, przykładanie się do pracy oraz bycie osobą dokładną, rzetelną. Sumienność ceniona jest u uczniów, studentów, pracowników.
Pracowitość, solidność
Podobnymi cechami są pracowitość oraz solidność w działaniu. Pracowitość obejmuje staranne wypełnianie powierzonych nam obowiązków oraz zaangażowanie w pracę. Solidność z kolei to przykładanie się do pracy oraz dbanie o to, by była wykonana jak najlepiej. Solidność ceniona jest szczególnie u fachowców z zakresu budownictwa.
Grzeczność, życzliwość, uprzejmość
Na co dzień bardzo cenimy proste cechy, które gwarantują nam dobre kontakty z innymi. Z pewnością należą do nich życzliwość, uprzejmość, bycie grzecznym. Ta ostatnia cecha szczególnie poszukiwana jest u dzieci. Cieszymy się, gdy dziecko jest grzeczne, wie, jak zachować się w danej sytuacji. Z kolei uprzejmość obejmuje taktowne zachowanie oraz serdeczność kontakcie z innymi, zarówno osobami znanymi, ja i obcymi. Uprzejmość ceniona jest przede wszystkim u sprzedawców i innych osób, trudniących się handlem. Życzliwość jest cechą, która sprawia, że traktujemy innych z szacunkiem, jesteśmy dla nich mili, serdeczni, chętnie niesiemy pomoc.
Zaradność, samodzielność
Jako pozytywne cechy charakteru zaklasyfikować można także zaradność życiową oraz samodzielność. pomagają one w realizowaniu zadań życiowych ale i warunkują powodzenie w wielu sytuacjach. Ponadto, osoby zaradne życiowo są bardziej odporne na stres oraz lepiej pracują pod presją czasu. Zaradność jest cechą, której szukamy u mężczyzn, którą podziwiamy u swoich rodziców oraz innych autorytetów.
Negatywne, złe cechy charakteru
Negatywne cechy charakteru to takie cechy, które nie są pożądane, ich posiadanie nie pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu w społeczeństwie. Posiadanie tych cech, szczególnie bardzo nasilonych, wymaga pracy nad nimi oraz zdolności do ich eliminowania. Cechy te mają negatywny wpływ na nasze funkcjonowanie, zarówno życie rodzinne, jak i karierę zawodową. Poniżej opis 10 przykładowych, negatywnych ech charakteru. Z pewnością wiele z nich posiada każdy z nas. Są one jednak rozwinięte w różnym stopniu.
Egoizm, wulgarność
Egoizm, zwany również egocentryzmem, jest popularną ale niepożądaną cechą charakteru. W postaci naturalnej i rozwojowej występuje u małych dzieci. Mija mniej więcej w wieku przedszkolnym, kiedy do dziecka zaczyna rozumieć, że nie jest najważniejsze na świecie, że trzeba liczyć się również z uczuciami innych. Egoizm jako negatywna cecha charakteru obejmuje stawianie siebie ponad innych oraz działanie na rzecz własnego interesu. Jego przeciwieństwo stanowi - wspomniany już wcześniej - altruizm.
Agresywność
Tendencja do zachowań agresywnych jest bardzo niepożądaną cechą charakteru, obejmująca skłonność do agresji fizycznej ale i psychicznej, słownej. Agresja fizyczna obejmuje skłonność do bójek, przepychanek, wybuchowość, drażliwość. Z kolei tendencja do agresji psychicznej to kłótliwość, obrażanie innych, wyzywanie. Cecha występuje najczęściej u osób o cholerycznym usposobieniu.
Lenistwo
Bycie leniwym jest negatywną cechą charakteru, która może drażnić innych. Może ona obejmować unikanie obowiązków, dowlekanie ich wykonywania w czasie, jak również powolne działanie, które opóźnia efekt. Lenistwo może wynikać z wielu przyczyn, może objawiać się jedynie przy niektórych czynnościach ale i może stać się ogólną tendencją w zachowaniu.
Upór, zawziętość
Kolejnymi, negatywnymi cechami są upór i zawziętość w działaniu. Z jednej strony mogą okazać się przydatne w życiu, gdyż osoby uparte dążą do tego, aby spełniać swoje marzenia i realizować plany ale istotne jest, jakich środków używają. Zbytni upór, zawziętość oraz nieliczenie się z uczuciami innych może prowadzić do wielu nieporozumień. Warto więc pracować nad swoim uporem i pamiętać, by nie realizować swoich potrzeb za wszelką cenę.
Nieuczciwość, obłuda
Negatywną cechą charakteru jest nieuczciwość, czyli tendencja do postępowania niezgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami i normami, to mijanie się z prawdą i niedotrzymywanie obietnic. Podobną cechą jest obłuda, czyli bycie osoba fałszywą i nieszczerą. Ludzie tacy są tez dwulicowi, mogą kłamać, patrząc prosto w twarz. Obłuda wiąże się też z hipokryzją i nierzadko z chamstwem.
Nieczułość
Negatywną cechą u człowieka jest nieczułość, czyli niezdolność do okazywania uczuć drugiemu człowiekowi, w tym bliskim. Osoba nieczuła nie wykazuje także empatii, czyli nie rozumie odczuć innych, nie współczuje, nie przeraża jej krzywda innych, w tym zwierząt. Nieczułość wiąże się też z małą wrażliwością.
Arogancja, zuchwałość, opryskliwość
Cechami, które należy w sobie zwalczać są arogancja i zuchwałość. Oznaczają one zbytnią pewność siebie oraz lekceważenie innych: ich zdania, uczuć. Osoba arogancja jest zarozumiała, butna, ma tendencję do wywyższania się. Nierzadko cechuje ją również opryskliwość, czyli brak życzliwości w kontakcie z innymi ludźmi. Bywa niemiła, mało taktowna, nieuprzejma.
Zachłanność, próżność
Negatywnie kojarzy się też zachłanność, czyli cecha charakteru obejmująca chęć posiadania czegoś bez umiaru, to inaczej próżność oraz pazerność. Osoba zachłanna jest chciwa ale i bywa skąpa. Nie lubi i nie chce się dzielić, jest bardzo pewna siebie.
Wścibstwo, tupet
Bycie osobą wścibską jest negatywną cechą, ponieważ znacznie utrudnia kontakty z innymi. Ludzie wścibscy uważani są za plotkarzy, ludzi mało taktownych. Wtrącają się w sprawy innych, są zbytnio dociekliwi. Z cechą tą związany jest tez tupet, czyli zbytnia pewność siebie, bycie osobą bezczelną.
Łatwowierność, naiwność, lekkomyślność
Za niekorzystne cechy charakteru uznaje się również łatwowierność, czyli naiwność oraz lekkomyślność. Łatwowierność jest cechą osób uległych, ufnych, które łatwo polegają na innych i wierzą w to, co usłyszą od nich. Łatwowierność może być przyczyną kłopotów ale i bolesnych w skutkach rozczarowań. Z kolei lekkomyślność to działanie bez przewidywania jego konsekwencji. Wynika z beztroski oraz nieodpowiedzialności.
Cechy charakteru w związku - czego szukamy u partnera?
Jakich cech charakteru szukamy u naszego partnera życiowego? Zasad jest kilka. Wiele osób poszukuje u bliskiej osoby swoich cech, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Inni szukają cech, których nie mają i próbują je w sobie wypracować - jak wiadomo: przeciwieństwa się przyciągają. Zwykle jednak cenimy u partnera cechy pozytywne, w tym czułość, życzliwość, uczciwość i szczerość.
Cechy charakteru w pracy - co pisać w CV?
Pisząc życiorys, możemy, a nawet powinniśmy zamieścić tam pewne, posiadane przez nas cechy charakteru, które mogą przyczynić się do wybrania właśnie naszej kandydatury. Czym chwalić się w CV? Z pewnością dla przyszłego pracodawcy przydatna okaże się komunikatywność, asertywność, umiejętność pracy w zespole, życzliwość, łatwość nawiązywania relacji z innymi, łagodność oraz szczerość i lojalność. W przypadku wielu profesji, przydatne może okazać się to, że jesteśmy uparci w dążeniu do celu i odporni na pracę w warunkach stresu. Dla pracodawców ważna jest też samodzielność w działaniu, kreatywność oraz sumienność.
Cechy charakteru są naszym wyjątkowym wyposażeniem ale oczywiście przez całe życie możemy je wzbogacać poprzez pracę nad pozytywnymi cechami charakteru oraz eliminowaniem tych negatywnych. Pozwoli nam to na jeszcze bardziej efektywne funkcjonowanie zarówno w domu, grupie znajomych, związku jak i w pracy. Osobowość kształtuje się całe nasze życie i daje nam możliwość kreowania go: warto z tej możliwość korzystać.