Diagnoza depresji. Test - czy to może być depresja?

W okresie jesienno-zimowym nasz nastrój jest obniżony: jest to związane z krótszymi dniami, zbyt małą ilością słońca oraz mniejszą ilością owoców i warzyw, a w tym witamin... wszystko składa się na obniżony nastrój, uczucie przygnębienia oraz… może skutkować depresją. Niestety, okazuje się, że może ona zaatakować praktycznie każdego dnia, bez względu na porę roku. Czym jest, jak się objawia, jak można ją diagnozować i leczyć?

Czym jest depresja?

Depresja to zaburzenie nastroju, diagnozowane u 20% osób. To dużo? Okazuje się, że bardzo. Oznacza to, że co 5 osoba przynajmniej raz w życiu doświadczyła zdiagnozowanego epizodu depresyjnego. Gdy weźmiemy pod uwagę osoby niezdiagnozowane… wyniki mogą być alarmujące. Co powoduje depresję? Przyczyny wymienione w poprzednim akapicie odpowiadają za depresję sezonową. Poza tym, możemy mówić o czynnikach biologicznych, w tym zaburzeniach w neuroprzekaźnictwie oraz czynnikach psychologicznych oraz środowiskowych. Depresji sprzyja długotrwały stres, osobowość lękowa oraz nieśmiałość i tendencja do izolowania się i wycofywania w razie niepowodzeń. Depresja może być zaburzeniem pierwotnym ale i wtórnym, np. w przebiegu innej choroby, w tym nowotworów.

Jak objawia się depresja?

Osiowym objawem depresji jest utrzymujący się obniżony nastrój, w tym przygnębienie, smutek, uczucie pustki, braku sensu w życiu oraz lęku o przyszłość. Pojawia się też lęk o zdrowie swoje i najbliższych. Niepokój towarzyszy nam praktycznie cały czas. Depresja powoduje spadek koncentracji, senność, zmęczenie, problemy ze snem, brak apetytu, osoba chora traci na wadze, nie ma ochoty na seks. U panów pojawiają się problemy z potencją. Osoba z depresją może odczuwać też objawy somatyczne, takie jak ból brzucha, nudności, ból głowy.

Jak diagnozuje się depresję?

Diagnoza depresji leży w gestii specjalistów, w tym psychologa oraz psychiatry. Nie zawsze udaje się postawić diagnozę już po pierwszym spotkaniu, zwykle jest to poprzedzone zebraniem wywiadu oraz obserwacją zachowania pacjenta, później można wykonać określone testy.

Z jakich narzędzi korzystają specjaliści? Psycholodzy w pracy wykorzystują dwa podstawowe narzędzia do pomiaru depresji u swoich pacjentów. W pracy z osobami dorosłymi wykorzystują Kwestionariusz do Pomiaru Depresji, zwany KPD. Pacjent otrzymuje do wypełnienia ankietę, która składa się z 75 twierdzeń. Do każdego z nich ustosunkowuje się w skali czterostopniowej, która określa nasilenie danej cechy bądź sytuacji. Otrzymane wyniki obejmują pięć skal do interpretacji, w tym utrata energii, pesymizm i myślenie o śmierci, napięcie lękowe i poczucie winy, utrata zainteresowań oraz objawy fizyczne, jak również samoregulacja. Wynik można oczywiście zsumować, aby otrzymać ogólny wskaźnik nasilenia oznak depresji. KPD nadaje się do badania młodzieży od 16 roku życia oraz dorosłych do lat 69. Nadaje się zarówno do diagnozowania depresji, jak również monitorowania postępów terapii w trakcie leczenia. Test jedynie do użytku psychologów po ukończeniu studiów magisterskich.

Niestety, depresja coraz częściej stwierdzana jest również u dzieci. Specjaliści posiadają oddzielne narzędzie do diagnozy najmłodszych pacjentów. CDI 2, czyli Zestaw Kwestionariuszy do Diagnozy Depresji u Dzieci i Młodzieży to najpopularniejsze narzędzie do badania dzieci w wieku od 7 do 18 lat. Test ma formę samoopisu, kwestionariusze wypełniają rodzice dzieci, nauczyciele oraz psycholog na podstawie obserwacji w czasie spotkania z dzieckiem. Test pozwala na identyfikowanie zaburzeń nastroju, w tym depresji oraz monitorowania efektów terapii w przypadku stwierdzonej już depresji, np. u nastolatków. Z testu jako narzędzia mogą korzystać jedynie psychologowie z dyplomem magistra oraz osoby, które odbyły stosowne szkolenie. To oni dokonują interpretacji otrzymanych danych oraz stawiają diagnozę.

Dodatkowo, specjaliści w diagnozie mogą posiłkować się szeregiem testów do badania osobowości. Pamiętamy jednak, że diagnoza depresji jest procesem kompleksowym. Opiera się na wywiadzie, obserwacji, jak i wynikach testów. Aby mieć pewność, że to depresja, specjalista może zasięgnąć porady innego specjalisty, np. lekarza.

Test - czy to może być depresja?

Nie każdy ma dostęp do testów psychologicznych oraz planuje wybrać się do specjalisty w celu zweryfikowania jedynie swoich przypuszczeń. Aby przekonać się, czy to co czujesz ty lub jak zachowuje się bliska osoba może być depresją, odpowiedz na poniższe pytania TAK, NIE lub CZASAMI.

1. Czuję się od pewnego czasu smutny i przygnębiony.
2. Nie mam na nic siły i jestem ciągle zmęczony.
3. Bardzo martwię się o przyszłość, o to, co będzie, z czego będę żyć.
4. Czuję niepokój, że wydarzy się coś złego, że coś stracę, że ktoś z bliskich zachoruje.
5. Bardzo martwię się o swój stan zdrowia, czuję, że mogę być na coś chory.
6. Uważam, że zaniedbuję swoje obowiązki, że nie wywiązuję się z nich tak, jak trzeba.
7. Często czuję się winny, jak coś mi się nie uda.
8. Nie jestem zadowolony z siebie i swojego życia.
9. Czuję się gorszy od innych.
10. Ostatnio jestem wyjątkowo rozdrażniony, nerwowy, łatwo mnie wyprowadzić z równowagi.
11. Mam kłopoty ze snem.
12. Trudno mi się skupić na danej czynności.
13. Nie mam ostatnio apetytu i/lub znacznie schudłem bez stosowania diety.
14. Nie mam planu na życie, nie wiem, co chcę dalej robić, nic mi się nie chce.
15. Uważam, że jestem do niczego, czuję się bezwartościowy.

Jeśli na wszystkie lub większość pytań odpowiedź jest twierdząca, Twój nastrój jest obniżony od dłuższego czasu i towarzyszą mu inne objawy, w tym oznaki somatyczne, co może wskazywać na zaburzenia nastroju, w  tym depresję.

Pamiętajmy, że test zamieszczony w artykule ma jedynie charakter poglądowy i nie zastąpi w żadnym wypadku fachowej diagnozy.

W sieci znajduje się wiele poglądowych testów na depresję, które zbudowane są na podobnej zasadzie. Jeśli wyniki tego testu lub innych quizów online nas zaniepokoją lub objawy nasilą się, wskazana jest konsultacja ze specjalistą, w tym udanie się do psychologa czy psychiatry w celu pogłębienia diagnozy.

Jeśli okaże się, że to depresja, pamiętajmy, że jest ona zaburzeniem psychicznym i wymaga specjalistycznego leczenia, w tym kontaktu z psychologiem, a czasem również wdrożenia farmakoterapii.