Histeria - przyczyny, objawy, metody leczenia. Osobowość histeryczna

HisteriaHisteria kojarzy się nam zwykle z nagłym napadem złości, agresji, z płaczem, z histerią dziecka lub nastolatka. Niestety, w terminologii psychologicznej oznacza o wiele bardziej złożone i… groźne zaburzenie. Objawia się wieloma negatywnymi zachowaniami, a skutkować może nawet zmianami osobowości… Warto dowiedzieć się czym jest histeria w rozumieniu psychiatrii i psychologii.

Czym jest histeria?

Dla przeciętnego człowieka histeria kojarzy się z napadem szału, agresją, płaczem, krzykiem. Podobnym zachowaniu naszych dzieci przypisujemy właśnie atak histerii. Jest to rozumowanie potoczne, ponieważ w nazewnictwie psychiatrii i psychologii histeria oznacza zaburzenie psychiczne z grupy zaburzeń nerwicowych. Histeria, zwana również nerwicą histeryczną, jest poważnym zaburzeniem psychicznym, diagnozowanym jednak dość rzadko. W starożytności uważana była za chorobę jedynie kobiet i zwana też dusznością maciczną. Obecnie jest zaliczana do konwersji i zaburzeń dyssocjalnych czyli takich, które mogą powodować zmiany w świadomości, tożsamości oraz pamięci.

Histeria dawniej - znana już w starożytności

Co ciekawe, histeria znana była już w czasach starożytnych, kiedy to w Egipcie w XX wieku p.n.e histerię utożsamiano z macicą kobiety, gdzie według wierzeń znajdowało się żywe stworzenie i wędrowało w górne partie ciała, uciskając na konkretne organy i powodując szereg objawów. W starożytnej Grecji za ojca pojęcia histerii uważa się Hipokratesa, który podzielał poglądy Egipcjan. Uważał on, że za histerię odpowiedzialna jest kobieca macica (jest autorem pojęcia duszności macicznej), która wysusza się na skutek abstynencji seksualnej i przemieszcza po ciele w poszukiwaniu czegoś wilgotnego. Ratunkiem dla kobiety w histerii według niego miało być odbycie stosunku płciowego…

Za objawy histerii Hipokrates uznawał wywracanie białek oczu, sinienie skóry, zaciskanie zębów, wicie się, drgawki. W średniowieczu zaś histerię osoby świeckie pojmowały jako wędrujący organ kobiecy, zaś przez świat kleru uważana była za skutek opętania przez szatana. Ratunkiem dla osoby w histerii były żarliwe modlitwy, a w cięższych przypadkach: odprawianie egzorcyzmów. W epoce odrodzenia nieco zmodyfikowano ta koncepcję. Twierdzono, że owszem, histeria jest odpowiedzią na opętanie przez szatana ale jej podłoże leży w słabszej psychice, co diabeł chętnie wykorzystuje. Następnie pojawiła się teoria humoralna, mówiąca o tym, że histeria spowodowana jest brakiem seksu i zaleganiem w organizmie substancji, będącej odpowiednikiem męskiej spermy.

Przyczyny histerii

Niełatwo jest określić przyczyny nerwicy histerycznej, zwykle wymienia się czynniki osobowościowe, w tym cechy charakteru, mogące zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia histerii. Są to między innymi skłonność do przeżywania frustracji z błahego powodu, nadwrażliwość, pobudliwość, skłonność do teatralizowania, wyolbrzymiania, chęć bycia osobą lubianą, podziwianą. Nie bez znaczenia są także czynniki środowiskowe, w tym oddziaływanie domu rodzinnego. Przyczynami histerii mogą być wychowywanie się w chłodnej rodzinie, zaniedbanie emocjonalne rodziców czy nieprawidłowa socjalizacja dziecka, np. poprzez wychowywanie się w rodzinie patologicznej. Poza tym, histeria może być skutkiem traumatycznego wydarzenia, np. molestowania seksualnego.

Objawy histerii

Osoba cierpiąca na histerię nie zawsze zachowuje się jak osoba zaburzona, gdyż ataki pojawiają się nagle i również tak samo ustępują. Atak może wywołać praktycznie wszystko. Zaczyna się on od uczucia lęku, który jest bardzo silny i powoduje szereg dolegliwości somatycznych (cielesnych) oraz emocjonalnych.

Do objawów fizjologicznych histerii należą między innymi:

  • ból i ucisk w klatce piersiowej,
  • zaburzenia rytmu serca, w tym jego kołatanie,
  • ucisk w mostku (może sugerować zawał serca),
  • ból i zawroty głowy,
  • ból brzucha, nudności, wymioty, biegunki,
  • zaburzenia widzenia, słuchu,
  • mogą pojawić się szumy w uszach, duszności, czkawka.

W trudniejszych przypadkach mamy do czynienia z zatrzymaniem oddawania moczu oraz pojawieniem się wybroczynowej wysypki na ciele.

Możemy spotkać się również z cięższymi atakami histerii, kiedy to osoba chora traci wzrok, słuch, nie może mówić, chodzić, pojawiają się napady drgawkowe, podobne do tych, z jakimi spotykamy się w przebiegu padaczki. Ciężkie przypadki mogą doprowadzić także do problemów z chodzeniem, w tym niedowładów i porażeń połowicznych. Takie objawy wymagają niezwłoczne interwencji medycznej.

Objawy psychologiczne, emocjonalne histerii

W histerii mamy do czynienia ze:

  • splątaniem myślowym,
  • osoba chora ma problemy z pamięcią, koncentracją,
  • nie można się z nią porozumieć,
  • może krzyczeć, płakać,
  • zdarzają się jej zachowania agresywne.

Histeryczne zaburzenie osobowości: osobowość histeryczna

Histeria jako zaburzenie klasyfikowana jest jako schorzenie groźne, wymagające konsultacji specjalistycznej. W psychologii wyróżniamy również osobowość histeryczną, klasyfikowaną jako zaburzenie osobowości, czyli zaburzenie o względnie trwałym charakterze, również podlegające terapii. Osoba z osobowością histeryczną jest jednostką drażliwą, cechuje ją teatralność zachowań lubi wyolbrzymiać, popisywać się, oczekuje zainteresowania i aprobaty. Cechuje ją również niedojrzałość emocjonalna, chwiejność nastrojów, brak jej poczucia własnej tożsamości, podporządkowuje się wpływom otoczenia. Bywa naiwna, uległa ale i reaguje nadmiernie emocjonalnie, jej reakcje są niewspółmierne do tego, co przeżywa.

Metody leczenia histerii

Histeria jest zaburzeniem, które bezwzględnie podlega specjalistycznej terapii. Niezbędne jest korzystanie z pomocy psychologa, w tym regularne uczęszczanie na terapię. Wprowadza się również farmakoterapię, w tym leki uspokajające, antydepresyjne, w trudnych przypadkach stosuje się także hipnozę.

Komentarze