Mowa jest dla nas czymś naturalnym. Dopóki nie spotkamy kogoś, z kim trudno się komunikować za pomocą mowy, nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, że to bardzo cenna umiejętność i nie dla wszystkich dostępna.
Mowy można się nigdy nie nauczyć z różnych przyczyn, można stracić umiejętność wyrażania słów na skutek traumatycznych zdarzeń czy choroby. Brak możliwości porozumiewania się z otoczeniem wpływa negatywnie na psychikę człowieka, dlatego opracowano szereg metod komunikacji alternatywnej i wspomagającej, które pomagają osobom niemówiącym i mówiącym w ograniczonym stopniu na skuteczne porozumiewanie się z otoczeniem. Metody komunikacji alternatywnej pozwalają wyrazić emocje, myśli i uczucia. W metodach tych wykorzystuje się znaki niewerbalne, czyli gesty, jak w języku migowym, znaki graficzne, czyli piktogramy, symbole czy obrazki, ale też przedmioty.
Przeznaczenie komunikacji alternatywnej
Komunikacja alternatywna i wspomagająca wykorzystywana jest w przypadku osób z autyzmem, upośledzeniem umysłowym, po udarach mózgu czy osób z porażeniem mózgowym. Nie ma tutaj ograniczeń wiekowych, więc stosować ją mogą zarówno dorośli, jak i dzieci i młodzież.
Między komunikacją alternatywną i wspomagającą zachodzą istotne różnice, mimo, że obie mają pomóc osobom z niepełnosprawnością. Zasadniczą różnicę wskazuje sama nazwa. Komunikacja alternatywna jest stosowana w przypadku osób które nie są w stanie mówić, nigdy nie nauczył się mowy i nie mogą się jej nauczyć, bądź utraciły całkowicie zdolność mówienia. Alternatywne metody komunikacji pozwalają w całości zastąpić język mówiony, dobrym przykładem jest tutaj język migowy. Komunikacja wspomagająca przeznaczona jest dla tych osób, które mówią, ale w sposób mocno ograniczony, na przykład niewyraźnie. Wspomagająca metoda komunikacji ułatwia porozumiewanie się.
Wybór odpowiedniej metody komunikacji
Metodę odpowiedniej metody wybiera zespół specjalistów, dobierając system komunikacji odpowiedni dla danej osoby, jej możliwości, specyfiki schorzenia czy stopnia niepełnosprawności. Co bardzo ważne, to fakt, że otoczenie osoby, która będzie się komunikowała w sposób alternatywny, musi również nauczyć się nowego sposobu komunikacji, stosując się do wskazówek i instrukcji. Jeśli osoby w otoczeniu osoby chorej nie nauczą się korzystać z nowej metody komunikacji, to wysiłki osoby niemówiącej uderzą w próżnię.
Systemy należące do metod komunikacji alternatywnej
Do metod komunikacji alternatywnej i wspomagającej należą między innymi język migowy, fonogesty, Makaton, Coghamo. To systemy znaków manualnych, pokazywanych dłońmi i palcami, dla osób bez problemów z motoryką, mogących bez problemów gestykulować. Dla osób, które z różnych powodów nie mogą porozumiewać się manualnie, komunikacja alternatywna proponuje systemy znaków graficznych, czyli symbole Blissa, piktogramy PIC.PCS, Rebus czy program MÓWiK lub metodę ułatwionej komunikacji. Często metody te wspomagają komunikację osób z autyzmem. W komunikacji alternatywnej stosuje się również klocki słowne Premacka, alfabet Lorma, które należą do systemów znaków przestrzenno - dotykowych.
W komunikacji alternatywnej i wspomagającej wykorzystuje się dziś również elektronikę, czyli różnego rodzaju syntezatory mowy, urządzenia z nagrywana mową, ekrany dotykowe i inne, ułatwiające funkcjonowanie osób z zaburzeniami mowy i motoryki. To szansa na porozumiewanie się z otoczeniem dla osób o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Dobór odpowiedniej metody porozumiewania się determinują indywidualne cechy osobowe, predyspozycje i umiejętności. Nie trzeba też koniecznie skupić się na jednej metodzie. Tak jak zawsze warto uczyć się języków obcych, tak samo można znać i stosować kilka metod komunikacji.
Autor: www.celestyn.pl.
Komentarze