Dieta bogata w witaminy jest jednym z czynników warunkujących zdrowie, w każdym wieku[1]. Szczególnie dzieci na etapie szkolnym powinny mieć zapewnione dobrze zbilansowane posiłki, bogate w niezbędne mikro i makroelementy. Należy wybierać takie składniki spożywcze, które będą wspierać ich wzrost i rozwój. Jednak, czy zdrowa i dobrze zbilansowana dieta zawsze wystarczy, żeby zapewnić dziecku odpowiednią podaż witamin? Sprawdź.
Najważniejsze witaminy dla dzieci w wieku szkolnym
Uczeń potrzebuje witamin i składników mineralnych, aby móc prawidłowo rosnąć, rozwijać się i być zdrowym[1]. Warto zatem wiedzieć, jakie witaminy dla dzieci w wieku szkolnym są najważniejsze.
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
Zalicza się do nich[2]:
- witaminy z grupy B (witamina B1 - tiamina, witamina B2 - ryboflawina, witamina B6 - pirydoksyna, witamina B7 - biotyna, witamina B12 - kobalamina): niezbędne m.in. do prawidłowego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego oraz utrzymania zdrowia włosów, skóry i paznokci;
- witamina C, która jest silnym przeciwutleniaczem, przyspiesza gojenie się ran, pomaga wchłaniać żelazo i wapń z pożywienia, bierze udział w produkcji kolagenu.
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Są to[2]:
- Witamina A, która jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku, utrzymania zdrowej skóry i rozwoju tkanki kostnej;
- Witamina D, o kluczowym znaczeniu dla odporności organizmu, a także gospodarki wapniowo-fosforanowej;
- Witamina E, która chroni organizm przed stresem oksydacyjnym i ma wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego;
- Witamina K, niezbędna do procesów krzepnięcia krwi i prawidłowej mineralizacji kości.
Zdrowa dieta ucznia – co powinien jeść?
Witaminy dość powszechnie występują w żywności pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, dzięki czemu mogą zostać dostarczone do organizmu przy pomocy codziennej, dobrze zbilansowanej diety. Dodatkowo, witaminy takie jak A czy D, mogą być samodzielnie syntetyzowane przez organizm z odpowiednich prekursorów (odpowiednio karotenoidów i cholesterolu)[2].
Zdrowa dieta ucznia powinna uwzględniać owoce i warzywa, w których zawarte są witaminy rozpuszczalne w wodzie, a także zboża i jego przetwory[1].
Aby zaspokoić zapotrzebowanie na witaminy u dziecka, do codziennego jadłospisu warto włączyć takie produkty jak:
- owoce (czarna porzeczka, awokado, cytryny, pomarańcze, truskawki, kiwi, grejpfruty, poziomki),
- warzywa (brokuły, szpinak, brukselkę, ziemniaki, paprykę, kapustę, fasolkę szparagową),
- przetwory pomidorowe,
- orzechy, nasiona i suszone owoce[2].
- pełnoziarniste pieczywo,
- mleko i produkty mleczne,
- podroby,
- wieprzowinę,
W czym jest witamina D3, A, E i K? Ich źródłami pokarmowymi są przede wszystkim:
- tłuste ryby (np. śledź, łosoś, sardynka, makrela),
- inne rodzaje mięsa (np. baranina, indyk, kaczka, gęś),
- jaja (zwłaszcza żółtko),
- masło i oleje roślinne,
- sery i fermentowane produkty mleczne[1, 2].
Co powoduje niedobory witamin u dzieci w wieku szkolnym?
Niedobory witamin (hipowitaminozy) prowadzą do różnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Jest to szczególnie istotne w przypadku rozwijającego się organizmu. Uzupełnianie witamin u dzieci jest konieczne, gdy[1]:
- tak zaleci lekarz
- pojawią się objawy ich niedoboru,
- podczas leczenia niektórych chorób,
stosowane są diety eliminacyjne. Niedobory witamin mogą również powstać w odpowiedzi na złe nawyki żywieniowe. Dieta współczesnego człowieka charakteryzuje się często zbyt wysoką wartością energetyczną oraz nadmierną zawartością cukrów prostych i tłuszczu a za małą podażą niektórych witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego[4]. Dzieci często są niejadkami i pozostają wybredne w wyborach żywieniowych (np. odmawiają spożywania owoców i warzyw), co również zwiększa ryzyko niedoborów ważnych składników odżywczych.
Kiedy warto suplementować witaminy dla dzieci?
W prowadzonych badaniach ustalono, że w szczególności niedobory witaminy D wśród dzieci pomiędzy 9 a 13 r. ż. są duże i stanowią poważny problem kliniczny[6]. Ma to związek z mocno ograniczoną aktywnością ruchową i zbyt krótkim czasem przebywania na świeżym powietrzu oraz dietą ubogą w wapń i witaminę D[6].
Jednak ścisłe wdrażanie zaleceń profilaktyki niedoboru jakichkolwiek witamin u dzieci powinno być każdorazowo konsultowane z pediatrą.
W zależności od sytuacji, przyjmowanie witamin przez dzieci może okazać się zasadne. Należy jednak pamiętać, aby taka terapia zawsze odbywała się pod kontrolą lekarza pediatry i dotyczyła konkretnych sytuacji, takich jak niedawno przebyte infekcje, skłonność dziecka do anemii czy stosowanie specjalnej diety.
W przypadku witamin, takich jak D3 i K, ich suplementacja jest wyjątkowo ważna i konieczna dla prawidłowego rozwoju dziecka[5].
Na zlecenie Juvit.
Bibliografia:
- Książyk J., Szczapa J., Sawiec P., Witaminy w diecie dziecka, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/zywienie/52608,witaminy-w-diecie-dziecka (dostęp 22.05.2023)).
- Kureń A., Rola witamin w organizmie człowieka, 2018 (witryna internetowa: https://centrumrespo.pl/dietetyka-kliniczna/rola-witamin-w-organizmie/ (dostęp 22.05.2023)).
- Jarosz M. i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020, 171.
- Bylinowska J. i in., Czynniki warunkujące stosowanie suplementów diety zawierających witaminy i/lub składniki mineralne w wybranej grupie dzieci w wieku 6-12 lat. Rocz. Panstw. Zakl. Hig. 2012, 63, 1, 59-66.
- Serafin A., Kontrolowane podawanie witamin u dzieci, 2011 (witryna internetowa: https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/01-2011-kontrolowane-podawanie-witamin-u-dzieci/ (dostęp 22.05.2023)).
- Fijałkowski B. i in., Ocena objawów klinicznych i nawyków żywieniowych u dzieci w wieku 9-13 lat z niedoborem witaminy D, Endokrynol. Ped. 2017, 16.4.61, 269-280.
Komentarze