Każdy związek jest inny, jeden zaczyna się praktycznie od pierwszego spotkania, inny rodzi się długo, powstaje z przyjaźni. Każdy związek przechodzi jednak przez podobne etapy, związane z poznawaniem się partnerów. Warto je przeanalizować i odnieść do swojej relacji.
Koncepcja miłości Sternberga
W temacie faz związku bardzo istotną kwestię stanowi sama miłość, a dokładniej jej elementy składowe. Według psychologa R. Sternberga, autora psychologicznej koncepcji miłości, uczucie to składa się z 3 elementów. Są to
- namiętność,
- intymność, zwana również bliskością,
- zaangażowanie.
Na początku pojawia się namiętność, zakochani są sobą oczarowani, chcą spędzać ze sobą jak najwięcej czasu. Emocje są wtedy bardzo silne.
Następnie pojawia się intymność, bliskość: relacja zaczyna się pogłębiać, dochodzi do zbliżeń intymnych, partnerzy poznają się coraz lepiej. To etap miłości romantycznej.
Następnie pojawia się zaangażowanie emocjonalne, najważniejszy składnik miłości, który odpowiada za wzajemna troskę, dbanie o siebie oraz dążenie do realizacji wspólnych celów.
Obecność tych 3 elementów to miłość kompletna. Może być również tak: w związku brakuje już namiętności (a jest intymność i zaangażowanie) wkracza on w fazę miłości partnerskiej, przyjacielskiej lub gdy brakuje intymności (nadal istnieje zaangażowanie) w fazę miłości braterskiej. Brak tych trzech elementów składowych sprawia, że mamy do czynienia ze związkiem pustym. Warto prześledzić tą teorie w odniesieniu do faz związku następujących chronologicznie po sobie.
Jakie są etapy (fazy) związku?
Wyróżnia się:
- zakochanie;
- miłość romantyczną;
- miłość kompletną;
- miłość przyjacielską;
ponadto w niektórych sytuacjach dochodzi do:
- pustego związku;
- rozstania.
1. Zakochanie (pierwsze 2 lata związku) - namiętne początki
Pierwsze dwa lata związku są cudowne, to radosny etap zakochania, gdy główną rolę grają emocje, zwłaszcza namiętność. Partner jest w tym czasie idealizowany, to czas, gdy poznajemy się ale i cieszymy swoją obecnością. W tym okresie do głosu dochodzą hormony, zakochani spędzają miło czas, nie przejmują się problemami, bywa, że nie dostrzegają w tym czasie wad partnera, chcą, aby ich związek już zawsze tak wyglądał. To czas pierwszych pocałunków, zbliżeń intymnych, poznawania się na wielu polach. Zwykle w tym okresie zakochani spotykają się na romantycznych randkach, wyjeżdżają razem na weekend, pod koniec etapu zakochania mogą już myśleć o wspólnym zamieszkaniu, a nawet czynić pierwsze plany, dotyczące wspólnej przyszłości.
Zakochanie jest pięknym etapem, wszystko jest kolorowe, ciekawe, fascynujące: miłość wydaje się być bardzo silna. Tak naprawdę jednak to dopiero zauroczenie, zadurzenie, to wstęp do prawdziwej miłości. Wiele związków - niestety - kończy się na tym etapie, ponieważ zakochani nie są w stanie zbudować relacji, gdyż połączyło ich tylko zauroczenie fizycznością (często jest tak w przypadku miłości nastoletnich). Gdy poznali się lepiej zrozumieli, że niewiele ich łączy i mają odmienne podejście do życia. Jeśli jednak po kolejnych randkach zaczynamy dostrzegać w ukochanej osobie wady, a i tak jest nam bliska i chcemy się z nią dalej spotykać, jesteśmy blisko wychodzenia z pierwszego etapu. Zwykle ma to miejsce po 1-2 latach od pierwszej randki, gdy opadną emocje, damy upust namiętności i zaczynamy poważniej myśleć o naszej relacji.
2. Miłość romantyczna (2-4 lata związku) - budowanie relacji
Mniej więcej po dwóch latach bycia razem para podejmuje ważną decyzję o przejściu do kolejnego etapu związku, a mianowicie budowania wspólnej przyszłości i pogłębiania relacji. Faza ta bywa nazywana romantycznymi początkami. Etap trwa 2-3 lata i obejmuje docieranie się osobowości partnerów, ma miejsce planowanie swojego wspólnego życia, mogą mieć w tym czasie miejsce zaręczyny oraz trwać może przyjemny i romantyczny okres narzeczeństwa. W tym czasie zakochani poznają swoje osobowości, poznają się w zwyczajnych, codziennych sytuacjach: na randki ubierali się elegancko, chcieli wyglądać atrakcyjnie, codzienność nie wymaga od nich takich starań, kobieta jest dla swojego ukochanego atrakcyjna nawet w piżamie i bez makijażu, prawda?
Romantyczne początki to czas pojawienia się zaufania między partnerami, pojawia się zaangażowanie, czyli chęć bycia razem i tworzenia wspólnych wspomnień. Na tym etapie zwykle pojawiają się również pierwsze kłótnie, to sprawdzian dla związku: jak zakochani poradzą sobie z pierwszymi nieporozumieniami, jak zachowują się w trakcie sporu, kto pierwszy wyciąga rękę na zgodę? To cenne informacje na kolejne, wspólnie spędzone lata.
3. Miłość kompletna (4-6 lat związku) - faza stabilizacji
Mniej więcej po 4 latach związku, gdy życie zakochanych jest już ustabilizowane, mieszkają razem, mogli wziąć ślub, pojawiły się dzieci... Ich związek wkracza w kolejną fazę, a mianowicie miłości kompletnej. Ich relacja jest głęboka, silna, dobrze się znają, wiedzą, czego się po sobie spodziewać. Czują się w relacji bezpiecznie, bycie razem daje im poczucie stabilizacji i spełnienia. Spełniają się jako partnerzy/małżonkowie, rodzice.
To piękny etap w związku, gdy zakochani cieszą się sobą i tym, co wspólnie stworzyli: urządzają dom, czekają lub już wychowują dzieci, tworzą plany na dalszą przyszłość. Miłość kompletna to ta faza związku, która może ale i powinna trwać całe życie i tego z pewnością życzymy sobie oraz wszystkim najbliższym.
4. Miłość przyjacielska (ponad 6-7 lat razem) - wygasanie namiętności
Po pewnym czasie może zdarzyć się tak, że w życie zakochanych zacznie wkradać się rutyna: chodzą do pracy, dbają o dom, dzieci, które są coraz większe i nie potrzebują tyle uwagi. Między nimi zaczyna też powoli wygasać namiętność, cały czas jednak kochają się, są sobie bliscy, wiele ich łączy. Związek wkracza wtedy w fazę miłości przyjacielskiej. Relacja w tej fazie może trwać wiele lat. Bywa też tak, że związek z fazy miłości kompletnej przechodzi w etap miłości przyjacielskiej naturalnie, wraz z upływającym czasem i wiekiem zakochanych. Nie znaczy to oczywiście, że ich uczucie wygasło. Najlepszym scenariuszem jest cieszenie się miłością kompletną lub przyjacielską do końca życia. Czasami jednak w naszym związku nie wszystko układa się tak, jak powinno i relacja może przejść do kolejnych faz, które mogą ale nie muszą nastąpić po sobie.
5. Pusty związek
Niestety, czasami los nam nie sprzyja, a nasza miłość zostaje pozbawiona kolejnej składowej, a mianowicie intymności. Zostaje już tylko zaangażowanie, czyli poczucie zobowiązania wobec partnera. Wtedy mamy do czynienia z fazą związku pustego, kiedy to między dwojgiem ludzi ustaje pożycie ale i bliskość emocjonalna. Dawno zakochani teraz nie czują się już że sobą związani, nie mają o czym rozmawiać, nie czują bliskości między sobą. Czują jednak, że muszą być razem, ponieważ mają dzieci, łączy ich kredyt itp. Faza związku pustego może być związana z usamodzielnieniem się dzieci, gdy rodzice zostają sami w rodzinnym domu. Okazuje się wówczas, że ich uczucie wygasło. Niestety, ten etap związku może trwać wiele lat...
6. Rozstanie
Jeśli związek wkroczy w fazę relacji pustej i ustanie zaangażowanie naturalnym następstwem jest zakończenie go, czyli rozpad związku. To zawsze wydarzenie bolesne dla pary, nawet wtedy, gdy ich uczucie ustało już wiele lat temu, są jednak wspomnienia, które przywodzą na myśl dobre lata ich wspólnego życia. Rozpad związku, choć nieprzyjemny, czasem jest o wiele lepszym rozwiązaniem niż wieloletnie trwanie w pustym związku bez miłości.
Na jakim jesteście etapie związku? Na jakim chcielibyście być? Wiedza na temat faz relacji jest bardzo istotna w kontekście budowania wspólnej przyszłości.
Autor: Monika Muzolf, psycholog