Apodyktyczność - czym jest? Osoba apodyktyczna - Jak sobie z nią radzić?

Apodyktyczny człowiekWładcza, despotyczna, nieznosząca sprzeciwu: taka właśnie jest osoba apodyktyczna, która możemy spotkać na swojej drodze każdego dnia. Skąd bierze się apodyktyczność, jak się objawia i jak walczyć z tyranem?

Czym jest apodyktyczność? Skąd się bierze?

Mianem apodyktyczności określamy cechy charakteru, które sprawiają, że dana osoba jest człowiekiem o silnym, zdecydowanym charakterze, nie znosi sprzeciwu, ma tendencję do wymuszania pewnych zachowań, bywa despotyczna.

Apodyktyczność może być cechą, która nabyliśmy w drodze modelowania, czyli naśladowania opiekunów. Władcze i despotyczne bywają również osoby, wychowywane jako jedynacy, dorastające w rodzinach wymagających, perfekcjonistycznych.

Apodyktyczne dziecko - jak je poskromić?

Nieposłuszne, wymagające, niemal despotyczne: apodyktyczne dziecko to prawdziwe utrapienie dla rodziców. Jak sobie poradzić z małym tyranem, wychować go i jednocześnie nie zwariować? Oto kilka rad dla mam i ojców apodyktycznych dzieci, warto je podsunąć również dziadkom oraz nauczycielom.

  • Zachowaj spokój: nie kłóć się z dzieckiem, nie domawiaj się z nim, nie negocjuj - Ty jesteś rodzicem i to Ty ustalasz zasady.
  • Unikaj krzyku, podnoszenia głosu, kar cielesnych, tłumacz spokojnie, niech Twój spokój i opanowanie będą stanowiły przeciwwagę dla apodyktycznego tonu malca.
  • Nie zabraniaj, nie zakazuj i nie zakazuj, tłumacz ale nie traktuj dziecka jak dorosłego. Opowiadaj, co się wydarzy, jeśli źle postąpi, aby dziecko zdawało sobie sprawę z konsekwencji swoich działań. Mów o swoich emocjach, że boli Cię, jak Cię uderzy, że przykro Ci, gdy mówi, że Cię nie kocha.
  • Ne upokarzaj dziecka, nie ośmieszaj go, np. gdy źle się zachowa w szkole czy na imprezie rodzinnej. Tłumacz, co zrobiło źle, podsuwaj dobre rozwiązania i zachęcaj do zmiany zachowania, nagradzaj pozytywne zmiany.

Pamiętaj, poświęcaj uwagę dziecku, dawaj mu poczucie bezpieczeństwa, rozwijajcie wspólnie jego pasje, pokazuj mu, że jest kochane i akceptowane.

Apodyktyczny rodzic - jaki ma wpływ na dziecko?

Despotyczny rodzic to dla każdego dziecka niejako władca w domu, a  nie opiekun, który daje nam miłość i poczucie bezpieczeństwa. Jaki jest apodyktyczny rodzic? To osoba chłodna emocjonalnie, która nie potrafi okazać uczuć, nie potrafi powiedzieć "kocham", przytulić, wysłuchać. Apodyktyczny rodzic nie proponuje, on nakazuje, wydaje rozkaz, sam planuje dzieciom życie, również tym dorosłym. Apodyktyczny ojciec może być agresywny, nie znosi sprzeciwu. Apodyktyczna matka może być nadopiekuńcza, nie chce przeciąć przysłowiowej pępowiny. Tacy rodzice są surowi ale jednocześnie zaborczy, nie rozumieją, jak wielką krzywdę wyrządzają swoim dzieciom. Niełatwo wyzwolić się spod władzy apodyktycznego, despotycznego rodzica. To relacja wręcz toksyczna, która może bardzo silnie wpłynąć na życie emocjonalne dorosłego już dziecka. Warto jednak udać się do specjalisty i otrzymać pomoc, aby odzyskać swoją niezależność.

Apodyktyczny małżonek - jak z nim wytrzymać?

Nie da się ukryć, że osoba apodyktyczną może być również człowiek, z jakim się związaliśmy, nasz mąż lub żona. Apodyktyczny, toksyczny współmałżonek może na początku relacji wydawać się kimś zupełnie innym, jego prawdziwa natura jawi się nam dopiero później, gdy lepiej go poznajemy. Jak zachowuje się apodyktyczny partner?

Przede wszystkim:

  • narzuca swoją wolę, swoje zdanie i nie znosi sprzeciwu;
  • bywa chamski, a nawet agresywny;
  • jest władczy, chce dominować;
  • nie lubi zmieniać zdania, a już na pewno nie zrobi tego pod wpływem innych osób;
  • sam chce podejmować wszystkie decyzje.

Apodyktyczny mąż może np. nie pozwalać żonie iść do pracy po urodzeniu dziecka, z kolei apodyktyczna żona może być zazdrosna i zaborcza bez powodu, odsuwać męża od znajomych, zabraniać mu spotykania się z kolegami, wychodzenia na mecze, itp.

Brzmi niezbyt zachęcająco i już na pierwszy rzut oka odrzuca Cię od takiej osoby? Jak wspomniano wcześniej, apodyktyczność nie zawsze jawi się nam jako cecha pierwszorzędna, na początku znajomości może nam imponować chęć dominacji i zdecydowanie naszego partnera.

Jak radzić sobie z apodyktycznym partnerem? Przede wszystkim nie bój się go, nie pozwól się stłamsić ani zaszczuć. W kontakcie z apodyktycznym partnerem zachowaj spokój, nie ulegaj jego emocjom, spokój będzie Twoją największa bronią. W trakcie spięć zachowuj się asertywnie, argumentuj, podkreślaj swoją wartość, zachowuj dystans, nie wdawaj się w pyskówki ani co gorsza przepychanki. Walcz o siebie: zaproponuj skorzystanie z pomocy, np. wizytę u psychologa lub terapeuty par, jeśli druga osoba odmówi, zastanów się nad zakończeniem relacji.

Czy jesteś osobą apodyktyczną? Test

Chcesz wiedzieć, czy masz skłonności do bycia osobą apodyktyczną? Odpowiedz na poniższe pytania i przekonaj się.

  1. Nie znoszę, gdy ktoś mi się sprzeciwia.
  2. Zawsze lubię postawić na swoim.
  3. Podczas kłótni ostatnie zdanie należy do mnie.
  4. Zdarza się, że narzucam innym swoją wolę, czasem czynię to dość obcesowo, nawet agresywnie.
  5. Przynajmniej raz ktoś powiedział mi, że zachowuje się despotycznie, apodyktycznie.
  6. Lubię dominować, przewodzić innymi, nie lubię, gdy ktoś mną komenderuje.
  7. Mam silny charakter, jestem osobą zdecydowaną.
  8. Bywam cholerykiem, dość łatwo się denerwuję.
  9. Z trudem przychodzi mi mówienie o emocjach, jestem osobą mało wrażliwą, rzadko się wzruszam.
  10. Źle toleruję zmiany.

Co najmniej 5 odpowiedzi twierdzących? Wszystko wskazuje na to, że masz tendencję do zachowań apodyktycznych i despotycznych, jesteś osobą zdecydowaną ale i władczą, nieznoszącą sprzeciwu. Źle Ci z tym i chcesz coś zmienić w swoim zachowaniu? Poniżej kilka rad, które możesz wdrożyć w życie.

Apodyktyczność - jak z nią walczyć?

Jak zmienić swoje nastawienie do innych i przestać być despotą? Postaraj się:

  • każdego dnia robić coś dobrego dla innych, bez powodu, bez wcześniejszej prośby, działaj bezinteresownie;
  • zrób coś raz inaczej niż zwykle i ciesz się tym;
  • naucz się prosić o pomoc i dziękuj za okazane wsparcie;
  • zmień swoje zachowanie lub zrób coś inaczej tylko dlatego, że ktoś Cię o to prosi;
  • staraj się uświadamiać sobie swoje emocje: nazywaj to, co czujesz, zwłaszcza emocje negatywne, możesz je gdzieś zapisywać, prowadząc swoisty dziennik emocji;
  • zacznij się zastanawiać, co czują inni ludzie, np. kobieta, która stoi za Tobą w kolejce, dziecko na placu zabaw, kolega z pracy, itp. Trenuj swoją inteligencję emocjonalną każdego dnia;
  • stwórz listę swoich mocnych i słabych stron, miej świadomość tego, co jest w Tobie dobre, a nad czym trzeba jeszcze popracować, jeśli masz problem ze stworzeniem listy, poproś o pomoc rodzinę czy znajomych, przyjmij swoje wady z podniesioną głową, nie neguj ich istnienia.

Aby wyciszyć negatywne stany emocjonalne, postaw na relaksację, staraj się wypoczywać, słuchaj spokojnej muzyki, choć na spacery, przygarnij zwierzę: Twoje emocje złagodnieją, a Ty zaczniesz zauważać, że inni ludzie też mają swoje prawa, emocje i własne zdanie, którego czasem warto posłuchać.

Autor: Monika Muzolf, psycholog