Symbolika wielkanocna, czyli co oznaczają symbole Wielkiej Nocy?

Symbole Wielkiej NocyŚwięta Wielkiej Nocy to święta radosne, kojarzą się z wiosną, słońcem, budzeniem się do życia po zimie oraz oczywiście ze Zmartwychwstaniem Chrystusa. Święta te są najważniejszym czasem w kalendarzu liturgicznym, są silnie zakorzenione w naszej kulturze i historii. Na uwagę zasługuje również ich bogata symbolika. Choć wielu z nas kojarzą się jedynie z palmą i pisankami, symboli Świąt Wielkiej Nocy jest o wiele więcej. Warto je poznać i dowiedzieć się, co oznaczają, aby przeżywać te wyjątkowe dni jeszcze bardziej świadomie.

Symbole Wielkiego Postu

Święta Wielkanocne poprzedza Wielki Post, czyli 40 dni od Środy Popielcowej aż do Wielkiego Czwartku to czas wyciszenia, pojednania, przygotowania się do obchodów Świąt Wielkiej Nocy. Już z tym okresem wiąże się wiele symboli. Jednym z nich jest kolor fioletowy. To właśnie w tym kolorze są szaty duszpasterza, który odprawia msze w czasie Wielkiego Postu. To symbol żałoby ale i pokuty. Symbolem jest również sam post, powstrzymywanie się do jedzenia, spożywanie większej ilości ryb, w tym śledzi. Czynimy to na znak jednoczenia się z Panem Jezusem ale i żalu za swoje grzechy. Na czas Wielkiego Postu powinniśmy powziąć jakieś postanowienia, to doskonały czas na zmiany w swoim życiu, zarówno te mniejsze, jak i większe.

Symbole, związane z uroczystościami w kościele

W czasie Świąt Wielkiej Nocy odbywa się wiele uroczystości w kościele. Już tydzień przed Wielkanocą udajemy się na mszę, aby poświecono wielkanocne palmy, które w te wyjątkowe święta udekorują nasze domy. Rozpoczyna ona jednocześnie Wielki Tydzień, który zakończy Triduum Paschalne. W Wielki Czwartek udajemy się do kościoła w celu pojednania się z grzesznikami. W czasie mszy świętej wspominamy ustanowione przez Jezusa sakramenty: kapłaństwa i Eucharystii, co uczynił w czasie Ostatniej Wieczerzy. Ma wtedy miejsce także świecenie olejów. W Wielki Piątek z kolei przeżywamy mękę i śmierć na krzyżu Pana Jezusa, czynimy to w czasie Liturgii Męski Pańskiej. W Wielką Sobotę wyciszamy się i przygotowujemy do radosnego Święta Zmartwychwstania. W tym czasie ma miejsce adoracja Najświętszego Sakramentu oraz nie odbywa się msza święta. Święcone są za to pokarmy, istnieje możliwość skorzystanie ze spowiedzi świętej. Po zmroku ma miejsce Wigilia Paschalna, czyli uroczysta msza wielkanocna. W Niedzielę Wielkanocną, zwaną w kościele Niedzielą Zmartwychwstania, ma miejsce uroczysta msza, kiedy to cieszymy się, że Jezus powstał z grobu. Jakie symbole kojarzą się z tymi wyjątkowymi dniami i co one oznaczają? Poniżej odpowiedź na te pytania.

Palma wielkanocna
Związana z Niedzielą Palmową kolorowa palma jest symbolem nieśmiertelności, zwycięstwa nad grzechem i śmiercią, to znak triumfu. Jej świecenie i dekorowanie nią domów ma upamiętniać wjazd Chrystusa do Jerozolimy. Palme możemy zakupić lub wykonać samodzielnie, to doskonały pomysł na kreatywne spędzenie czasu z dziećmi. Poświęconą w kościele palmę należy umieścić w widocznym miejscu w domu, jej zadaniem jest zapewnienie mieszkańcom zdrowia i szczęścia przez cały rok.

Woda
Woda, używana w kościele ale i ta, którą oblewamy się w Wielkanocny Poniedziałek to symbol odrodzenia, oczyszczenia z grzechu, to woda ze źródła życia. Jej zadaniem jest nie tylko zaspokojenie pragnienia ale również pomoc w odrodzeniu się na nowo, jako ludzi wolnych od grzechu.

Oleje
Oleje, które święcone są w kościele w Wielki Czwartek mają symbolizować odpowiedzialność oraz pasję. Są darami Ducha Świętego.

Paschał (świeca wielkanocna)
Zapalana w kościele w okresie wielkanocnym świeca to paschał. Ma ona symbolizować obieranie właściwej drogi, kierunku, w jakim powinniśmy podążać. Jest znakiem Chrystusa, ma rozpraszać mrok i prowadzić nas do niego.

Święconka, czyli symbole w koszyczku wielkanocnym

W Wielką Sobotę udajemy się do kościoła z pięknie przyszykowanymi koszyczkami. To święconka, czyli dary, które chcemy poświęcić przed ołtarzem i spożyć w czasie uroczystego wielkanocnego śniadania. Co powinno znaleźć się w koszyczku wielkanocnym, aby tradycji stało się zadość? Poniżej opis zawartości koszyczka wraz z istotną symboliką poszczególnych elementów.

Jajka
To najważniejszy symbol, który powinien znaleźć się w wielkanocnym koszyczku. Jajko jest w tym wypadku symbolem nowego życia, zmartwychwstania, odrodzenia ale również płodności, urodzaju, zdrowia. Tradycja mówi, że poświęcone jajko powinno się podzielić na tyle części, ilu domowników zasiada do wielkanocnego stołu. Każdy powinien zjeść swoje jajko na stojąco: ma to mu zapewnić zdrowie na cały rok. Pamiętajmy, że w wielkanocnym koszyczku powinny znaleźć się zarówno jajka, które planujemy zjeść w niedzielę ale i pisanki. Ich kolory mają istotne znaczenie: Pisanki w kolorze żółtym oraz zielonym, czyli w kolorach typowo wielkanocnych, symbolizują radość, urodzaj, nowe życie. Pisanki czerwone: przypominają o męce Jezusa. Jajko fioletowe są oznaką żałoby wielkanocnej, a niebieskie: zdrowia i czystości.

Chleb
Chleb, jaki umieszczamy w wielkanocnym koszyczku to dar od Boga, symbol życia, ciało Jezusa. Jego obecność w święconce ma zapewnić domownikom dobrobyt, szczęście i godne życie.

Baranek
Umieszczenie w koszyczku cukrowego baranka lub tego wykonanego z masła jest niezwykle istotne: baranek bowiem jest symbolem zmartwychwstałego Jezusa, to symbol niewinności, czystości ale i posłuszeństwa. Baranek to znak, że Jezus umarł ma krzyżu za nas, a Bóg przebaczył nam tym samym nasze grzechy. To zaproszenie to świętowania z tego powodu i jednocześnie najważniejszy symbol tych Świąt.

Wędlina
W koszyczku wielkanocnym powinny znaleźć się również wędliny, np. kawałek kiełbasy, kilka plasterków szynki. Mają one symbolizować zakończenie postu.

Sól
W święconce znaleźć się musi miejsce i na przyprawy, w tym sól. Jest ona symbolem oczyszczenia, prawdy, jej zadaniem jest zapewnienie nam zdrowia, chronienie od grzechu oraz odstraszanie zła.

Pieprz / chrzan
Ostre przyprawy, w tym korzeń chrzanu czy pieprz symbolizują cierpienie Jezusa. Jako elementy święconki mają zapewnić nam siłę i chronić od złego.

Ciasto
W święconkach bardzo często umieszczamy także kawałek ciasta, w tym babkę czy sernik. Najlepiej, by były to domowe wypieki. Mają one symbolizować naszą doskonałość oraz być symbolem radości z wytrwania w postanowieniach z czasu Wielkiego Postu.

Koszyk wiklinowy
Na uwagę zasługuje również sama symbolika wiklinowego koszyczka. Jest ona symbolem nieśmiertelności ale i naturalności.

Bukszpan jako dekoracja
Święconki bardzo często dekorujemy gałązkami bukszpanu. Prezentują się wtedy elegancko i szykownie. Dlaczego akurat bukszpan? W koszyczku jest on symbolem wieczności, ponieważ gałązki pozostają zielone przez cały rok.

Według tradycji wszystkie poświęcone potrawy powinny być spożyte z całą rodziną w trakcie wielkanocnego śniadania.

Na świątecznym stole: symbole i ich znaczenie

Wiele symboli znajduje się również na wielkanocnym stole oraz związanych jest z obrzędami ludowymi, w tym tradycjami Lanego Poniedziałku. Warto poznać je wszystkie.

Kurczaczek wielkanocny
Mały, żółty kurczaczek jest znanym symbolem świąt Wielkiej Nocy. Jest symbolem radości, nowego życia, odrodzenia z grzechu. Może być dekoracją święconki, świątecznego stołu ale i pojawić się na serwetkach czy obrusie świątecznym. Możemy również stworzyć na mazurku dekorację w kształcie kurczaczka.

Zajączek wielkanocny
Kolejne wielkanocne zwierzątko to zajączek. Jest on symbolem wiosny, witalności, zdrowia oraz odradzającej się po zimie przyrody. Według tradycji to właśnie zając pierwszy zobaczył, jak Pan Jezus wstaje z grobu. Z kolei według podań ludowych i zwyczajów w okresie Wielkie Nocy to zajączek przynosi dzieciom prezenty. Najczęściej są to słodycze lub drobne upominki, schowane obok łóżka lub w sekretnych miejscach, które najmłodsi muszą znaleźć. Zajączek jako figurka również powinien znaleźć się na wielkanocnym stole, może również ozdabiać nasz dom czy ogród w tym wyjątkowym czasie.

Rzeżucha
Przed Wielkanocą bardzo często sadzimy rzeżuchę, aby pięknie udekorowała nam świąteczny stół. Doskonale nadaje się do tego celu ale ważna jest również symbolika tej rośliny. Ma oznaczać nowe życie, być symbolem odrodzenia, zmartwychwstania. To właśnie na łączce z rzeżuchy powinien znaleźć się cukrowy baranek, najistotniejsza ozdoba świątecznego stołu.

Lany Poniedziałek
Zwyczaj oblewania wodą, jak wspomniano wcześniej, jest symbolem oczyszczenia z grzechu ale i radości z przesłania tych świąt.

Wielkanoc to święta wyjątkowe, rozpoczynające się okresem Wielkiego Postu, czasem wyciszenia i pokuty, następnie ma miejsce przypominanie męki pańskiej i jednocześnie się z cierpiącym Jezusem, po czym następuje czas radosnego oczekiwania i radość ze Zmartwychwstania Chrystusa w Niedzielę Wielkanocną. Z pewnością po zapoznaniu się z informacjami na temat Wielkanocy o wiele świadomiej przeżyjemy kolejne święta wiedząc, jak istotne jest zwracanie uwagi na symbole.

Komentarze