Mianem skazy białkowej określamy uczulenie na białko mleka krowiego, w potocznym rozumieniu: na samo mleko. To jedna z rzadziej diagnozowanych alergii pokarmowych, co ciekawe, diagnozuje się ją jedynie u dzieci. Szacuje się, że cierpi na nią około 10 tysięcy noworodków rocznie. Z alergii na białko wyrastamy w wieku przedszkolnym, choć w wielu przypadkach z alergią tą borykać się możemy przez całe życie. Jakie są przyczyny nietolerancji białka, jak obawia się skaza białkowa i jak z nią żyć?
Jak wygląda skaza białkowa?
Skaza białkowa jest rodzajem alergii pokarmowej, w tym wypadku alergenem jest białko mleka krowiego. Czasami reakcja uczuleniowa występuje również w zetknięciu z jajkami czy niektórymi gatunkami mięsa. Diagnozowana jest u noworodków, niemowląt i małych dzieci, 20% chorych to dzieci do ukończenia 1 roku życia, a szacuje się, że połowa dzieci ze skazą białkową nie ukończyła 10 lat. Jakie białka mleka mogą być alergenami? Zazwyczaj są to kazeina lub serwatka.
Przyczyny skazy białkowej
Nietolerancja białka mleka krowiego u dzieci wynikać może z wielu przyczyn, głównie z niedojrzałości układu pokarmowego, bardzo często diagnozowaną jest również u wcześniaków oraz dzieci z ciąż mnogich. Zwykle dziecko wyrasta z alergii na białko mleka do wieku przedszkolnego, choć zdarza się, że alergia zostaje z nami na całe życie. Jak działa mechanizm alergii? Niedojrzały układ immunologiczny dziecka wytwarza przeciwciała dla białek mleka, powoduje to pojawienie się reakcji zapalnej, co skutkuje licznymi objawami, które zostaną omówione poniżej.
Objawy skazy białkowej
Objawy skazy białkowej są różnorodne, jak bywa to w przypadku reakcji alergicznej. Zwykle pierwsze symptomy widoczne są już w kilka minut po spożyciu mleka, maksymalnie powinny się pojawić w ciągu kilku godzin. Objawy dotyczą różnych układów, w tym układu pokarmowego:
- ból brzucha,
- silna biegunka,
- wymioty
oraz oddechowego: pojawić się może katar czy trudności z oddychaniem. Maluszek może cierpieć również na wzdęcia, ulewa treści pokarmowe. Dziecko ze skazą białkową, może mieć niższy przyrost wagi niż jego rówieśnicy.
Objawami, charakterystycznymi dla skazy białkowej są również objawy skórne - pojawia się:
- wysypka - spowodowana skazą białkową to drobne, czerwone krostki lub łuszczące się płatki skórne;
- pokrzywka - pojawia się na twarzy, szyi oraz brzuchu;
- swędzenie skóry;
- a nawet objawy, podobne do atopowego zapalenia skóry.
Dziecko jest marudne, ponieważ skóra jest sucha i swędząca. Maluszek może drapać się, co dodatkowo wzmaga odczucie świądu, mogą pojawiać się ranki na skórze.
Jak każdy alergen, białka mleka również mogą powodować wstrząs anafilaktyczny, czyli silną reakcję alergiczną. Obawy pojawiają się natychmiast po spożyciu mleka, obejmują silne nudności, wysypkę skórną, ataki duszności. Występują na szczęście jedynie u około 10% chorych.
Jak rozpoznać skazę białkową?
Jak diagnozuje się skazę białkową? Po zaobserwowaniu objawów u swojego dziecka, rodzic zwykle trafia z nim do pediatry. Lekarz przeprowadza badanie ogólne, zbiera wywiad oraz kieruje na badania specjalistyczne, w tym do alergologa i gastrologa. Dopiero po tych konsultacjach można jednoznacznie orzec, że nasza pociecha cierpi na skazę białkową.
Leczenie skazy białkowej
Skaza białkowa, jako schorzenie o charakterze przemijającym, nie wymaga leczenia farmakologicznego u niemowląt i małych dzieci. Jedyne, co zaleca w tym wypadku lekarz, to dieta eliminacyjna, czyli usuniecie z diety dziecka pokarmów, które wywołują reakcje alergiczną, z tym wypadku mleka i jego przetworów. Dodatkowo, dziecko powinno otrzymywać witaminę D oraz suplementować wapń.
Z kolei w kwestii pielęgnacji skóry dziecka ze skazą białkową, należy pamiętać, że wystąpienie objawów skórnych może nadmiernie przesuszać delikatną skórkę dziecka oraz dodatkowo ją podrażniać. Warto zaopatrzyć się w specjalne kosmetyki do skóry wrażliwej, w tym w nawilżający płyn do kąpieli oraz oliwkę do dodatkowej pielęgnacji.
Skaza białkowa a żywienie dziecka
Co dziecko może jeść, gdy stwierdzono u niego skazę białkową? Pierwsze pytania zwykle dotyczą karmienia piersią: czy maluszka z alergią na mleko można karmić piersią? Zwykle nie ma ku temu przeciwwskazań, aczkolwiek w tym wypadku dieta eliminacyjna powinna obejmować… mamę! Karmiąca mama powinna zrezygnować z mleka i jego przetworów oraz wielu innych produktów. Młodej mamie, która chce karmić piersią swoje dziecko ze skazą białkową, nie wolno jeść:
- mleka i jego przetworów;
- białego pieczywa;
- białka jajek kurzych;
- czekolady i produktów, które zwierają kakao;
- cytrusów;
- pomidorów i ogórków kiszonych oraz innych kiszonek;
- niektórych gatunków mięsa, zwłaszcza tych o wysokiej zawartości białka, w tym wołowiny.
Karmiąca matka powinna być pod stałą kontrolą lekarza oraz dietetyka, aby dostarczać organizmowi ważnych składników za pomocą innych produktów lub suplementów. W jej diecie nie powinno za to zabraknąć:
- mięsa drobiowego, zwłaszcza indyka i królika;
- ryżu i makaronu, najlepiej pełnoziarnistego;
- marchewki, kalafiora i brokułów, zawierają dużo żelaza;
- owoców, poza cytrusami;
- żółtka jaj (można je jeść przy skazie białkowej).
Co podawać dziecku, jeśli nie jest karmione piersią? W tym wypadku zaleca się mieszankę dla dzieci ze skazą białkową, zwykle takie mleko modyfikowane zakupimy bez problemu w każdej aptece. Jak w tym wypadku rozszerzać dietę dziecka? Na pewno ostrożnie, w małych ilościach dawkując nowości i obserwując, jak dziecko reaguje na dany produkt. Warto zacząć od warzyw, w tym gotowanej marchewki i ziemniaka, kalafiora oraz brokułu, najlepiej przyrządzić je na parze, zachowują wtedy wartości odżywcze. Warto podać dziecku również żółtko jaja, ugotowane na miękko: jest bardzo odżywcze. Z powodzeniem możemy podać mu owoce nie-cytrusy: jabłko, banana, truskawki, później maliny, borówki, gruszki. Z mięsa warto wprowadzić drób, w tym kurczaka, indyka oraz mięso królika.
Nie zapominajmy oczywiście o zamiennikach produktów mlecznych: zarówno w diecie matki karmiącej, jak i dziecka warto postawić na mleka roślinne, w tym mleko kokosowe, sojowe, migdałowe. Można przyrządzać na nich smaczne koktajle owocowe i warzywne, przygotować budyń i wiele innych potraw.
Warto pamiętać o tym, że skaza białkowa zwykle mija około 2-3 roku życia i wtedy dziecko może normalnie spożywać produkty mleczne i inne, zakazane wcześniej pokarmy. Może mieć jednak zwiększoną podatność na inne alergie, w tym pokarmowe i wziewne, np. cierpieć w przyszłości na katar sienny.
Komentarze